Evaluatie heffingskortingen en tariefstructuur

Samenvatting

De ministeries van Financiën en van Sociale Zaken en Werkgelegenheid hebben Centerdata opdracht gegeven onderzoek te doen naar de heffingskortingen en de tariefstructuur in box 1 van de inkomstenbelasting. De belangrijkste vragen daarbij zijn of deze op een doelmatige wijze bijdragen aan het realiseren van de beleidsdoelen. Dat is allereerst het doel van gerichte inkomensondersteuning. Het tweede doel is het stimuleren van arbeidsmarktparticipatie en het stimuleren van het aantal gewerkte uren door het geven van een (financiële) incentive. Voor de beantwoording van de onderzoeksvragen zijn drie onderzoeksmethoden gebruikt:

1. literatuuronderzoek en algemene toetsing van maatregelen, zowel binnen als buiten de fiscaliteit;
2. longitudinaal vragenlijstonderzoek (inclusief experiment) in het LISS-panel;
3. kwantitatieve analyse op basis van microdata van het CBS.

Het onderzoek is uitgevoerd in de periode van mei 2023 tot en met februari 2024.

Voor alle heffingskortingen geldt dat het lastig is om een harde conclusie over de doeltreffendheid te trekken in termen van de gerealiseerde inkomensondersteuning. Bij alle regelingen geldt namelijk dat het doel niet is gespecificeerd in termen van de beoogde (inkomens)groep en de hoogte van de ondersteuning: er is dus geen mogelijkheid om te bepalen of de ondersteuning ook in voldoende mate terechtkomt bij de beoogde doelgroep. De belangrijkste kanttekening is dat vanwege de verzilveringsproblematiek de doelgroep niet overal bereikt wordt. Dit beperkt de doeltreffendheid van het systeem van heffingskortingen.