Invalbeurt

Politieke column

Het was even voor tien uur op vrijdagochtend. Het uitgestelde Kamerdebat over het Belastingplan 2025 was net begonnen. Minister Heinen van Financiën meldde dat condooms tegen het lage btw-tarief zijn belast. Hij wist ook te vertellen dat op glijmiddel daarentegen het algemene btw-tarief rust. Alle slapers waren meteen wakker. 

Heeft een opgewonden ambtenaar dit voorbeeld van het gedifferentieerde btw-tarief aangedragen, of zou het de minister zelf zijn geweest? Volgens hitsige Heinen worden het condoom én het glijmiddel tijdens dezelfde activiteit gebruikt, wat het tariefonderscheid zijns inziens vreemd maakt. Het is een curieuze variant op de verschillende ingrediënten en dus verschillende btw-tarieven van de vaker besproken pizza ananas. Het los van elkaar te kopen condoom en glijmiddel verschillen natuurlijk van een samengesteld product, zoals een pizza ananas, maar dat terzijde. Hoe de minister van het condoom en het glijmiddel tot een robuuste verdediging van de btw-verhoging op boeken is gekomen, is mij ontgaan.

Heinen moest opeens warmlopen, omdat belastingstaatssecretaris Idsinga een week eerder de politieke arena ijlings had verlaten. NSC rekte de opvolging van Idsinga wat op, zodat warmlopen voor Heinen uitdraaide op daadwerkelijk invallen voor het belastingdebat. Van de laatste keer dat de minister van Financiën de honneurs voor de belastingstaatssecretaris waarnam, liggen de scherven nog steeds in belastingland. Minister Hoekstra verving destijds de afgetreden staatssecretaris Snel en knipte pardoes de Belastingdienst in drie stukken. Heinen heeft zich gelukkig niet tot dat soort strapatsen laten verleiden. 

De bewindsman deed de verdediging in het debat erg goed, hetgeen gezien zijn korte voorbereidingstijd complimenten verdient. Het vuur werd hem vanuit de gehele oppositie na aan de schenen gelegd, terwijl de minister vanuit de coalitie eigenlijk geen enkele ondersteuning kreeg. Na ruim twee uur bakkeleien over de btw-verhoging verzuchtte Heinen dat hij de woordvoerders van de coalitie nog niet had gehoord. Die keken vervolgens in een veelzeggende zwijgzaamheid voor zich uit. Terwijl uitvoering van hun Hoofdlijnenakkoord op tafel ligt, verstoppen coalitiepartijen zich achter het kabinet. Extraparlementair op de pof? 

Het vertrek van Idsinga galmde afgelopen week na. De roep vanuit de Kamer – inclusief coalitiepartij PVV – om meer openheid over de financiële belangen is op zich niet zo vreemd gezien de omvang van zijn miljoenenportefeuille. Je kunt daar niet blij mee zijn. Voor Idsinga was deze oproep zelfs ‘onverteerbaar’ en dus stapte hij op. Nu het stof is neergedwarreld, blijkt dat een vrij zware gevolgtrekking, waardoor toch blijft knagen wat nu de echte reden is van zijn vertrek.

Twee dagen na zijn aftreden openbaarde Idsinga zijn financiële belangen alsnog. Daarbij lijkt er inderdaad niet zoveel aan de hand te zijn. Als Hoekstra enkele jaren geleden wegkwam met een afgestoten belegging op de Maagdeneilanden en een pensioenvoorziening op Guernsey, dan heeft Idsinga hier toch gewoon een degelijk verhaal?

SP en de kongsi GroenLinks-PvdA plaatsten (schriftelijke) vraagtekens bij een door Idsinga gedane investering, waarbij met de stapeling van ondernemersfaciliteiten als de VAMIL (willekeurige afschrijving) en MIA (milieu-investeringsaftrek) en de financiering met (deels) vreemd vermogen een relatief groot belastingvoordeel ontstaat ten opzichte van de investering. Media roeren zich, want ophef is aandacht. En enkele fiscale wetenschappers achten hun eigen moraal hoger dan de belastingwet en verhalen daar weer gretig over. 

Het is een rare interpretatie van de belastingwet. Tijdens de uitrol van de stekkerauto – ruim een decennium geleden – was het stapelen van de hiervoor genoemde fiscale ondernemingsfaciliteiten een praktijk waar duizenden ondernemers gebruik van hebben gemaakt. De overheid spoorde hiertoe zelfs actief aan. De tijdgeest is echter gewijzigd en opeens ben je dan publiekelijk een boef. Zo bezien, is de weerzin van Idsinga voorstelbaar. Toch is dat niet de echte reden van zijn vertrek.