Foeteren op de fiscus

Politieke column

De Telegraaf lanceerde ruim vijftien jaar geleden de campagne ‘vuist tegen de fiscus’. Chaos binnen de ICT leidde ertoe dat meer dan 700.000 door burgers ingediende digitale aangiftes in een Bermudadriehoek verdwenen. Deze burgers moesten opnieuw hun aangifte insturen. Het was bedroevend. De toenmalige staatssecretaris schaamde zich de ogen uit de kop. Het incident was exemplarisch voor verscheidene problemen bij de dienst. De Telegraaf trachtte via de genoemde campagne klachten van burgers te verzamelen en publiceerde daar vervolgens bij herhaling gretig over.

We weten allemaal dat de Belastingdienst nog steeds niet in de Champions League speelt, waar de dienst in mijn optiek eigenlijk wel thuishoort. Laat ik het zo zeggen: het spelersmateriaal is er, maar sommige trainers komen van het korfbal. Jazeker, dat durf ik zo te zeggen. Het opleidingsniveau en de kwaliteiten van de medewerkers zijn volgens verschillende rapportages bovengemiddeld, maar de aansturing en organisatorische inbedding zorgen voor verzuurde kuiten. Deze cultuur is overigens niet makkelijk te wijzigen.

Wel kun je als politieke en ambtelijke top natuurlijk een begin maken. De Belastingdienst terugbrengen naar de wereldtop vergt een lange adem met principiële keuzes en een duidelijke marsroute. Bij de ICT zit men redelijk op het goede spoor met losse modules (niet meer alles aan elkaar koppelen) en het simpelweg op de markt aanschaffen van applicaties. Kijk, dat het invullen van een webformulier voor de box 3-ellende pas over één jaar beschikbaar is, heeft niet zoveel te maken met het binnen één dag operationeel kunnen zetten van zo’n applicatie. De nog steeds noodzakelijke koppelingen met verouderde systemen aan de achterkant veroorzaken hier het probleem, zo vertellen ingewijden. 

Ook bij de personeelswerving zijn de recruiters op stoom. Met stages, een traineeship, duale trajecten en een heuse academie begeven zij zich zeer actief op de transfermarkt om de medewerkerspool te vullen. Komt de tijd misschien weer terug dat de slimste fiscalist van het collegejaar voor de fiscus kiest? Dat is nooit zo geweest, smiespelen ze dan op advieskantoren. Ze weten natuurlijk ook wel beter.

De politieke en ambtelijke top hoeft dus geen forse koerswijziging op de ICT of de personeelswerving te entameren. Dat geeft ze ruim de tijd om zich op het takenpakket en aanzien van de dienst te richten. Het eerste is simpel: de Belastingdienst gaat over belastingheffing. Het aanzien is eigenlijk ook simpel: handel zoals je wil dat anderen handelen.

Belastingstaatssecretaris Idsinga lijkt daarbij uit het goede hout gesneden. Hij is inmiddels na zijn beëdiging alweer twee maanden aan het warmlopen, dus echt aan de meetlat heeft hij nog niet gestaan. Wel schrijft hij ronkende teksten aan het parlement. Eind vorige week meldde hij de Eerste Kamer dat een door het parlement aangenomen belastingwet zo ongeveer heilig is. Als een nieuwe bewindsman het legaliteitsbeginsel omarmt, krijg ik het heerlijk warm. 

Idsinga ging nog een bout stapje verder. Volgens hem is het niet mogelijk om door middel van een door het parlement aangenomen motie af te wijken van een door datzelfde parlement aangenomen belastingwet. Hear, hear. Het is weliswaar niet helemaal correct, want afwijking van de belastingwet ten faveure van belastingplichtigen (daar ging het hier ook over) is best mogelijk, en soms zelfs dringend gewenst omdat de wetgever niet alles kan voorzien. Er zijn nogal wat besluiten – geen parlementaire oordelen dus – die op deze afwijking zien. Deze nuancering laat ik verder voor wat het is.

De belastingwet is in elk geval heilig. Als Idsinga deze boodschap nou ook even doorgeeft aan zijn directeur-generaal Belastingdienst en een clubje muitende korfbaltrainers, dan komt het goed. Dan kan ik mijn persoonlijke campagne ‘foeteren op de fiscus’ per direct staken.