Houd het breed

Politieke column

Een Belastingplan is nog niet eerder weggestemd in de Eerste Kamer. Ook dit jaar zal dat niet gebeuren, aangezien er na de parlementaire schermutselingen in de Tweede Kamer voldoende senatoren zich senang voelen bij de fiscale plannen. De geplande zoektocht naar een alternatief voor de btw-verhoging op cultuur, sport en media heeft de kou voldoende uit de lucht gehaald. Er is zelfs geen novelle nodig om de boel te redden. Het geeft de nieuwe belastingstaatssecretaris Van Oostenbruggen de tijd om wat warm te draaien in de luwte, want zonder spanning is er doorgaans weinig publieke belangstelling voor de beraadslagingen in de Senaat.

Hoewel, het venijn kan altijd de kop opsteken. Voor je het weet, vliegt de vlam weer in de pan. Bijvoorbeeld het nieuws dat leveringen en diensten voor cultuur, sport en media die op 2026 zien, bij instemming met het Belastingplan 2025 wel al tegen 21% in plaats van tegen 9% belast moeten worden. Dat zal in de eerste weken van het nieuwe jaar nog niet zo’n vaart lopen, maar zolang er straks gedoe ontstaat (jazeker, dat gaat ontstaan) en een oplossing uitblijft, gaat dat na enige tijd penibel worden. Zal de Belastingdienst dan voor deze categorieën gewoon de wet handhaven (algemene btw-tarief) of zich toch weer in het illegale pak laten naaien door opportunistische politici (lage btw-tarief)? 

Opeens is er een piketpaal geslagen alsof het alternatief voor de btw-verhoging op cultuur, sport en media ook per se uit de btw moet komen. Minister Heinen van Financiën herhaalde zijn insteek afgelopen week in de Eerste Kamer nog eens: ‘De discussie ging over de btw, dat is ook het startpunt van het gesprek dat we gaan voeren’. Hij lapte ook Van Oostenbruggen er meteen bij: ‘Ik als minister van Financiën én de staatssecretaris zijn bijzonder gemotiveerd om het binnen de btw te zoeken.’ Zou dit zijn afgestemd met staatssecretaris Van Oostenbruggen – die nauwelijks twee dagen aan het werk was – of zou Heinen hier meteen al de machtspolitieke kaart spelen, omdat gefriemel binnen de btw vooral zijn inzet is? 

Ga maar na: het miljardentekort van het echec met box 3 is geen probleem voor de wat pedant optredende minister van Financiën, maar een dingetje met de btw moet coûte que coûte binnen dat domein worden opgelost. De ene keer struisvogeltje spelen en de andere keer pietje precies, is weinig consequent. 

De recensies vanuit het departement over de omgangsvormen zijn wisselend. Het is bekend dat toenmalig belastingstaatssecretaris Idsinga en minister Heinen elkaar in de haren zijn gevlogen in de ministerraad in augustus, omdat eerstgenoemde zich buitenspel gezet vond tijdens de begrotingsbesprekingen. Opmerkelijk dat bij het recente aftreden van de andere staatssecretaris op het departement – die over toeslagen en de douane gaat – als oorzaak ook fijntjes werd gewezen op betwiste uitlatingen van de minister. Zoiets is geen toeval. Er speelt daar iets. Lekker gezellig lijkt het in elk geval niet op de bewindsliedenvleugel op het Korte Voorhout.

Van Oostenbruggen trapte in de val. Hij sprak, zonder na te denken en zonder goed advies van zijn eigen ambtenaren die kennelijk meer op de hand van Heinen zijn, de minister zomaar na in de Eerste Kamer. Zo zei hij: ’We gaan dat bekijken in het brede palet van de btw’. De staatssecretaris is echter de man die het moet regelen. Gaat hij straks de kappers, de fietsenmakers en de stukadoors slecht nieuws brengen? Ik zie het niet gebeuren. Deze kwestie gaat niet in de btw opgelost worden, zo is mijn voorspelling. Hier geldt een voetbalwijsheid: houd het veld zo breed mogelijk, dan kun je de bal tenminste kwijt.