Geen teruggaaf douanerechten; wijziging aangiften niet mogelijk

1.1.1. De inspecteur heeft twee verzoeken van belanghebbende om terugbetaling van douanerechten ten bedrage van in totaal € 28.847,06 afgewezen (kenmerk 22/02528).

1.1.2. De inspecteur heeft daarnaast aan belanghebbende een uitnodiging tot betaling (hierna utb) uitgereikt voor een bedrag van € 39.659,22 aan douanerechten (kenmerk 22/02529).

1.2. Belanghebbende heeft bezwaar gemaakt tegen de afwijzing van de verzoeken tot terugbetaling en tegen de utb. In beide bezwaarschriften is een verzoek gedaan tot wijziging van de douaneaangiften waarmee de terugbetalingsverzoeken en de utb verband houden. De inspecteur heeft in zijn uitspraak op bezwaar de bezwaren en de verzoeken tot wijziging van de aangiften afgewezen.

1.3. De daartegen ingestelde beroepen heeft de rechtbank ongegrond verklaard.

1.4. Belanghebbende heeft tijdig hoger beroep ingesteld. Na het instellen van het hoger beroep zijn de volgende stukken ingediend:

• - een motivering van het hoger beroep van belanghebbende;
• - een verweerschrift van de inspecteur in de zaak met kenmerk 22/02528, en
• - een verweerschrift van de inspecteur in de zaak met kenmerk 22/02529.

1.5. Het onderzoek ter zitting heeft plaatsgevonden op 29 augustus 2023. Van het verhandelde ter zitting is een proces-verbaal opgemaakt dat met deze uitspraak wordt meegezonden.

2. Feiten

2.1. De rechtbank heeft de volgende feiten vastgesteld:

“1. Eiseres heeft op 24 oktober 2017 op eigen naam en voor eigen rekening twee douaneaangiften ingediend, met de nummers eindigend op [*1] en [*2] voor COD HG (kabeljauw van de soort Gadus Morhua). In die douaneaangiften is in het vak ‘status vertegenwoordiging' (vak 14) vermeld ‘1 AANGEVER’.

2. In de onder 1 vermelde douaneaangiften heeft eiseres wel onder meer vermeld dat [B SL 1] (hierna: [B] ) haar klant is, dat ze gebruik wil maken van preferentie (code 123), dat ze gebruik wil maken van het contingent met nummer [contingent nummer] en dat zij in het bezit is van een vergunning voor gebruik bijzondere bestemming met nummer [vergunning nummer] .

3. Ten tijde van het doen van de onder 1 vermelde aangiften was eiseres bevoegd om [B] (in)direct te vertegenwoordigen.

4. Beide onder 1 vermelde aangiften zijn aan een bescheidcontrole onderworpen, na beëindiging waarvan de douaneaangiften zijn gesplitst van één naar twee artikelen, omdat het onder 2 vermelde contingent op 26 oktober 2017 uitgeput raakte. Voor de douaneaangiften is daarom slechts een deel van de aanvraag om gebruik te maken van het contingent toegewezen. Voor de resterende delen is het normale invoerrecht van 12% geheven. Voor de douaneaangifte met nummer eindigend op [*1] leidde dit tot een utb tot een bedrag van € 12.295,76 en voor de douaneaangifte met nummer eindigend op [*2] tot een utb tot een bedrag van € 16.551,30.

5. Niet eiseres, maar haar klant [B] was in het bezit van de onder 2 vermelde vergunning voor gebruik bijzondere bestemming.

6. Bij brieven van 20 november 2017 heeft eiseres op grond van artikel 117, tweede lid, van het Douanewetboek van de Unie (DWU) gevraagd om terugbetaling van € 12.295,76 en € 16.551,30 (in totaal € 39.659,22 Hof: € 28.847,06 ]) aan geboekte rechten, omdat op 7 november 2017 het contingent is heropend en zij alsnog een beroep op het contingent wil doen, welke verzoeken verweerder in de in het procesverloop vermelde beslissingen van 29 mei 2018 heeft afgewezen.

7. Op 20 juni 2018 heeft verweerder aan eiseres de in het procesverloop vermelde utb verzonden waarmee ter zake de onder 1 genoemde douaneaangiften invoerrechten in rekening wordt gebracht.

8. In (de motiveringen van) de bezwaarschriften tegen de utb en de afwijzing van de verzoeken tot terugbetaling, heeft eiseres geschreven dat het op een kennelijke vergissing berust dat de onder 1 vermelde aangiften niet in naam of voor rekening van [B] zijn gedaan. Zij heeft verzocht de aangiften te herzien in dier voege dat daarin tot uitdrukking komt dat zij door eiseres voor rekening van [B] zijn gedaan.

2.2. Nu de hiervoor vermelde feiten door partijen op zichzelf niet zijn bestreden zal ook het Hof daarvan uitgaan.

3. Geschil in hoger beroep

In geschil is of wijziging van de aangiften (van aangiften in eigen naam en voor eigen rekening naar aangiften in eigen naam, maar voor rekening van de importeur) mogelijk is en – zo ja – of deze wijziging tot gevolg heeft (1) dat belanghebbende in aanmerking komt voor de gevraagde terugbetaling en (2) dat de utb dient te worden vernietigd.

4. Overwegingen van de rechtbank

De rechtbank heeft het volgende overwogen:

5. Beoordeling van het geschil

5.1. In verordening (EU) nr. 2015/2265 van de Raad zijn voor de periode 2016-2018 jaarlijkse autonome tariefcontingenten vastgesteld voor de invoer van diverse soorten vis, onder de voorwaarde dat deze vis door de visverwerkende industrie wordt aangewend voor de vervaardiging van visproducten. Deze verordening voorziet onder meer in een contingent van jaarlijks 75.000 ton kabeljauw (o.a. Gadus Morhua), waarvoor een contingentrecht van 0% geldt. Bij mededeling van 15 november 2017 (nr. 2017/C 385/01) heeft de Europese Commissie bekendgemaakt dat, overeenkomstig artikel 4 van voormelde verordening, het volume van het contingent voor kabeljauw (uitsluitend voor het jaar 2017) automatisch is verhoogd van 75.000 ton naar 90.000 ton. Dit vormde voor belanghebbende aanleiding om te verzoeken om terugbetaling van de douanerechten die zij heeft betaald omdat het oorspronkelijke contingent van 75.000 ton was uitgeput (voor beide aangiften tezamen: € 28.847,06). De inspecteur heeft deze terugbetaling geweigerd en daarenboven alsnog de douanerechten naar het normale tarief (12%) geheven voor het deel van de kabeljauw waarvoor belanghebbende wel reeds met vrucht aanspraak had gemaakt op het oorspronkelijke contingent van 75.000 ton (voor beide aangiften tezamen: € 39.659,22).

De inspecteur heeft de terugbetaling geweigerd en de utb uitgereikt, omdat belanghebbende de aangiften tot plaatsing van de kabeljauw onder de regeling bijzondere bestemming in eigen naam en voor eigen rekening heeft gedaan, terwijl zij niet beschikte over de daarvoor vereiste vergunning. Het Hof overweegt ter zake als volgt.

5.2. Om er op toe te kunnen zien dat de desbetreffende visserijproducten daadwerkelijk worden verwerkt, is in verordening 2015/2265 het gebruik van de regeling bijzondere bestemming voorgeschreven. Ook in voormelde mededeling 2017/C 385/01 is dit nog eens benadrukt. Ter zake is vermeld:

Voor het gebruik van de regeling bijzondere bestemming is een vergunning vereist (artikel 211, lid 1, aanhef en onder a DWU). Vast staat dat belanghebbende niet over een dergelijke vergunning beschikte, zodat één van de voorwaarden voor plaatsing van de kabeljauw onder de regeling bijzondere bestemming niet is vervuld. Dit is slechts anders indien belanghebbende kan worden gevolgd in haar verzoek tot wijziging van haar aangiften, zodanig dat niet langer sprake is van aangiften in haar eigen naam en voor haar eigen rekening, maar van aangiften als indirect vertegenwoordiger van de importeur, [B SL 1] (hierna: [B] ), die ten tijde van de invoer wél over een geldige en toereikende vergunning bijzondere bestemming voor kabeljauw beschikte.

5.3. De inspecteur stelt zich ook in hoger beroep primair op het standpunt dat belanghebbende niet is gebaat bij de voormelde wijziging van de aangiften, omdat ook indien zij zou zijn opgetreden als indirect vertegenwoordiger van [B] , zij alsdan nog altijd niet over een geldige vergunning beschikte en daarom niet kon optreden als de ‘aangever’. De inspecteur baseert dit standpunt op een “information document” van 19 juni 2017, TAXUD(A2)/LG/dt, taxud.a.2(2017)3500081, dat is gepubliceerd op de website van de Europese Commissie (https://taxation-customs.ec.europa.eu/system/files/2017-10/working_document_customs_representation_simplification_en.pdf). In dit document wordt inderdaad het door de inspecteur voorgestane standpunt ingenomen (cursivering Hof):

Naar ’s Hofs oordeel is voormeld standpunt van de inspecteur niet in overeenstemming met de tekst van het DWU. Artikel 170, lid 1, eerste alinea, van het DWU luidt:

De vertegenwoordiging door een douanevertegenwoordiger kan direct zijn, in welk geval de douanevertegenwoordiger in naam en voor rekening van een andere persoon handelt, dan wel indirect, in welk geval de douanevertegenwoordiger in eigen naam doch voor rekening van een andere persoon handelt (artikel 18, lid 1, DWU). Artikel 170 DWU omvat dus beide vormen van vertegenwoordiging. Dit was overigens onder de werking van het CDW niet anders: in artikel 64, lid 2, aanhef en onder a, van het CDW werd bepaald dat indien de aanvaarding van een douaneaangifte bijzondere verplichtingen voor een bepaalde persoon met zich bracht, de aangifte door deze persoon of voor diens rekening diende te worden gedaan. Het Hof dient daarom, anders dan de inspecteur betoogt, wel te beoordelen of de door belanghebbende gewenste wijziging van haar aangiften – van aangiften in eigen naam en voor eigen rekening, naar aangiften in eigen naam maar voor rekening van [B] – mogelijk is.

5.4. Belanghebbende heeft in dit verband gewezen op het arrest van het Hof van Justitie van 16 juli 2020, Pfeifer & Langen GmbH & Co. KG, C‑97/19, ECLI:EU:C:2020:574 (hierna: arrest Pfeifer & Langen), waarin een wijziging van een aangifte in eigen naam en voor eigen rekening naar een aangifte als indirect vertegenwoordiger werd toegestaan. Zoals de rechtbank echter met juistheid heeft geoordeeld mist dit arrest toepassing, omdat daarin uitleg wordt gegeven aan artikel 78 van het CDW, terwijl de onderwerpelijk aangiften zijn gedaan onder de werking van het DWU.

5.5. Artikel 173, lid 3, van het DWU voorziet weliswaar nog wel in een mogelijkheid tot wijziging van een aangifte na vrijgave van de goederen, maar deze is beperkter geformuleerd dan in het voormalige artikel 78 van het CDW (cursivering Hof):

Dit derde lid van artikel 173 vormt een uitzondering op het bepaalde in artikel 173, lid 2, aanhef en onder c, waarin is bepaald dat een aangifte na vrijgave van de goederen niet meer mag worden gewijzigd. Het Hof van Justitie heeft in zijn arrest van 8 juni 2023, SC Zes Zollner Electronic SRL, zaak C‑640/21, ECLI:EU:C:2023:457, gepreciseerd dat deze uitzondering strikt dient te worden uitgelegd, overeenkomstig de wil van de Uniewetgever:

5.6. Omdat belanghebbende niet over een vergunning bijzondere bestemming beschikte werd op het moment van aangifte niet voldaan aan één van de voorwaarden voor de plaatsing van de goederen onder die regeling. Dientengevolge hebben de goederen zich nimmer onder de regeling bijzondere bestemming bevonden en was belanghebbende daarom niet gehouden om enige aan het gebruik van die regeling verbonden verplichting na te komen. Artikel 173, lid 3, van het DWU biedt onder deze omstandigheden geen grond voor de door belanghebbende verzochte wijziging van de aangiften. Voor de gevraagde terugbetaling van € 28.847,06 bestaat daarom geen grond.

5.7. Ten aanzien van aan douanerechten onderworpen goederen ontstaat een douaneschuld bij invoer door niet-naleving van één van de voorwaarden voor de toekenning van een verlaagd douanerecht op grond van de bijzondere bestemming van de goederen (artikel 79, lid 1, aanhef en onder c, van het DWU). Deze douaneschuld ontstaat op het moment dat de aangifte wordt aanvaard (artikel 79, lid 2, aanhef en onder b, van het DWU). De uitnodiging tot betaling van € 39.659,22 is daarom terecht aan belanghebbende uitgereikt.

5.8. Het bepaalde in artikel 124, lid 1, aanhef en onder h, van het DWU leidt, anders dan belanghebbende betoogt, niet tot een ander oordeel. De Europese Commissie is op grond van het bepaalde in artikel 126 van het DWU bevoegd om gedelegeerde handelingen vast te stellen ter bepaling van de verschillende vormen van verzuim zonder werkelijke gevolgen voor de juiste werking van de betrokken douaneregeling. De Europese Commissie heeft hieraan uitvoering gegeven in artikel 103 van de GDWU. Dit artikel 103 omvat een lijst van ‘verzuimen zonder werkelijke gevolgen’. Deze lijst is limitatief, zo volgt uit het arrest HvJ 11 november 1999, Firma Söhl & Söhlke, zaak C-48/98, ECLI:EU:C:1999:548. De onderwerpelijke situatie komt niet voor in de limitatieve lijst van artikel 103 GDWU, zodat geen sprake is van een verzuim zonder werkelijke gevolgen.

5.9. Gelet op het vorenoverwogene dient de uitspraak van de rechtbank te worden bevestigd.

5.10. Ten overvloede merkt het Hof op dat ook onder de werking van het CDW de door belanghebbende gewenste wijziging niet mogelijk zou zijn geweest. Artikel 5, lid 4, van het CDW bepaalde dat de persoon die niet verklaart in naam of voor rekening van een andere persoon te handelen, wordt geacht in eigen naam en voor eigen rekening te handelen. Woorden van gelijke strekking zijn thans te vinden in artikel 19, lid 1, van het DWU. Het Hof van Justitie heeft met zijn arrest Pfeifer & Langen dit uitgangspunt nogmaals uitdrukkelijk bevestigd. Het Hof van Justitie overwoog ter zake immers (cursiveringen Hof):

55. In dat verband moet eraan worden herinnerd dat artikel 5, lid 4, van het douanewetboek verlangt dat de vertegenwoordigingsbevoegdheid al is verleend ten tijde van de indiening van de aangifte. Daarnaast is daarin bepaald dat een persoon die niet verklaart vertegenwoordigings-bevoegdheid te bezitten, wordt geacht in eigen naam en voor eigen rekening te handelen. De vertegenwoordiging moet dus uitdrukkelijk zijn en wordt niet vermoed [arrest van 7 april 2011, Sony Supply Chain Solutions (Europe), C‑153/10, EU:C:2011:224, punt 31].

56. Zoals de Europese Commissie opmerkt, kan artikel 78 van het douanewetboek niet aldus worden uitgelegd dat de bepalingen van artikel 5, lid 4, van dat wetboek worden miskend, met name de daarin neergelegde verplichting van uitdrukkelijke openbaarmaking van de vertegenwoordigingsbevoegdheid .

57. De verwijzende rechter zet in dat verband uiteen dat Pfeifer & Langen een volmacht heeft ontvangen van Zahărul Oradea die zij tijdig heeft overgelegd in de zin van artikel 5, lid 4, van het douanewetboek, dat wil zeggen bij de indiening van de douaneaangifte .

Belanghebbende beschikte weliswaar over een volmacht van [B] , maar heeft deze niet overgelegd bij haar aangifte. Van de vereiste uitdrukkelijke openbaarmaking van haar vertegenwoordigingsbevoegdheid bij de indiening van de douaneaangiften is ook anderszins geen sprake geweest, zodat de gewenste wijziging ook onder de werking van het CDW niet mogelijk zou zijn geweest.

Slotsom

5.11. De slotsom is dat het hoger beroep ongegrond is. De uitspraak van de rechtbank dient te worden bevestigd.

6. Kosten

Het Hof acht geen termen aanwezig voor een veroordeling in de kosten van het hoger beroep op de voet van artikel 8:75 van de Awb in verbinding met artikel 8:108 van die wet.

7. Beslissing

Het Hof bevestigt de uitspraak van de rechtbank.

De uitspraak is gedaan door mrs. B.A. van Brummelen, voorzitter van de douanekamer, F.J.P.M. Haas en H.E. Kostense, leden van de douanekamer, in tegenwoordigheid van mr. A.H. van Dapperen, als griffier. De beslissing is op 14 september 2023 in het openbaar uitgesproken.