Oplichting

Politieke column

Het duizelde cijfers afgelopen week. De introductie van een tweeschijventarief in box 2 – en verhoging van dat tarief – per 2024 heeft door anticipatie tot een onvoorziene extra belastingopbrengst geleid van € 6 miljard. Al anderhalf jaar geleden bleek dat, preluderend op deze tariefwijziging, massaal dividenden waren uitgekeerd, waardoor de ingehouden dividendbelasting over 2023 de verwachtingen ruimschoots overtrof. Begin vorig jaar was deze meevaller al bekend en werd erover gerapporteerd. 

Niemand kwam toen kennelijk op het idee dat deze meevaller dan ook doorwerkt naar de inkomstenbelasting. De heffing in box 2 is immers hoger dan de ingehouden dividendbelasting, waardoor in de inkomstenbelasting het verschil moet worden bijgelapt. Wie dat niet via de voorlopige aanslag heeft ingeregeld, zal de rekening na de aangifte over 2023 gepresenteerd hebben gekregen. Pas vorige week – let wel: februari 2025 – is duidelijk geworden dat in de loop van 2024 maar liefst € 6 miljard niet geraamde inkomstenbelasting extra is opgehaald. Een opbrengst die trouwens eigenlijk aan belastingjaar 2023 moet worden toegerekend, hetgeen volgens de Haagse logica natuurlijk niet gebeurt.

Deze incidentele € 6 miljard extra opbrengst is in elk geval niet op de formatietafel beland, zo markeer ik even. En dat was geen toeval, zo speculeer ik er even achteraan.

Bij box 3 klotsten de centen afgelopen week ook uit het niets tegen de plinten. Het lijkt wel een budgettair paard van Troje. Bij het – naast de btw – meest besproken fiscale thema van het moment werd de piketpaal van budgettaire neutraliteit namelijk opeens een heel erg dikke boomstam. In de talrijke debatten werd steeds uitgegaan van een jaarlijkse box 3-opbrengst van circa € 4,5 miljard. Er huist echter heel wat meer in deze vermogensbox. Het ministerie van Financiën rept namelijk nu over een jaarlijkse opbrengst van € 8 miljard. 

Er kan natuurlijk sprake zijn van nieuwe inzichten of andere brongegevens. Tegelijkertijd is het vreemd om in een terloopse brief naar aanleiding van een terloopse opmerking in een debat een 80% hogere raming van box 3 op tafel te leggen. Bovenal is de inzet van deze nieuwste gegevens om een budgettair neutrale vermogensbelasting van tafel te vegen, alsof de hogere raming daarmee een eigenstandig doel kent. Groot nieuws dat klein wordt gebracht, vereist alertheid.

Zo kwam vorige week opgeteld € 9,5 miljard (incidentele en structurele) extra belastingopbrengst voorbij. Wat kort daarvoor voorbijkwam: de massaalbezwaarprocedure tegen de absurd hoge belastingrente in onder andere de vennootschapsbelasting. Belastingrente levert de schatkist jaarlijks een paar honderd miljoen euro op. En dat bedragje mag natuurlijk absoluut geen euro minder worden. 

Je kunt natuurlijk de lagere rechter die strijdigheid met het evenredigheidsbeginsel constateerde groot gelijk geven. Je kunt ook zeggen dat deze rechter veel te mild is richting de oplichtende overheid. Wie belastingplichtigen een woekerrente rekent over belastingbedragen, misbruikt de vergoeding voor liquiditeitsnadeel als een vorm van stiekeme belastingheffing. Voor dit institutionele machtsmisbruik verdienen de benadeelde belastingplichtigen een schadevergoeding. En de oplichters verdienen straf.

Toen de belastingrente nog de Belastingdienst direct financierde kon ik het ‘dilemma’ nog enigszins begrijpen (NLF-P 2023/5), althans ik wil ook niet dat onze belangrijkste overheidsdienst met minder budget komt te zitten. Echter, het nieuwe kabinet heeft het infuus van de belastingrente losgeknipt. De belastingrente valt nu onder de beleidsmatige belastingmutaties (NLF-P 2024/27), en in alle eerlijkheid slaat ook dat weer als een tang op een varken. 

Misschien is het een idee om belastingrente gewoon als rente te behandelen. Stop met het misbruik van belastingrente voor budgettair geneuzel. En val zeker de Hoge Raad niet lastig met open deuren zeg. De uitspraak staat immers al vast: licht belastingplichtigen niet langer op.